Ćwiczenia oddechowe
Ćwiczenia oddechowe poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe.
Przykłady ćwiczeń oddechowych:
Wdech nosem (usta zamknięte) i wydech ustami.
Dmuchanie na płomień świecy.
Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
Chłodzenie „gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.
„Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
Chuchanie na zmarznięte ręce.
Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.
Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „sssss”.
Nadmuchiwanie balonika.
Naśladowanie syreny – „eu-eu- eu”, „au-au-au” – na jednym wydechu.
Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.
Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych
Ćwiczenia warg:
Wymawianie na przemian „a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „iii”.
Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „uuu”.
Naprzemienne wymawianie „i – u”.
Cmokanie.
Parskanie (wprawianie warg w drganie).
Masaż warg zębami (górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.
Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e, u-a-i-o-e-y, o-a-y-i-u, e-y-i-o-a-u, u-i-y-a-o.
Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.
Wysuwanie warg w „ryjek”, cofanie w „uśmiech”.
Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
Ćwiczenia języka:
„Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych (krążenie językiem).
Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
Kląskanie językiem.
Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust (żuchwa opuszczona).
Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust.
Rurka – wargi ściągnięte i zaokrąglone unoszą boki języka.
Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.